Πολλές φορές πολλοί φίλοι χομπίστες ρωτάνε πως θα μειώσουν το PH στο ενυδρείο τους.
Οι τρόποι και οι μέθοδοι είναι αρκετοί.
Ας αναλύσουμε όμως με απλά λόγια τι είναι το PH και πως επηρεάζεται.
Το PH είναι μονάδα μέτρησης της οξύτητας ή της αλκαλικότητας μιας χημικής ουσίας ,
και πιο επιστημονικά , είναι ένας εύχρηστος τρόπος έκφρασης της συγκέντρωσης των ιόντων υδρογόνου σε ένα υδατικό διάλυμα.
Όταν ένα υδάτινο διάλυμα έχει τιμή PH = 7 τότε θεωρούμε πως το διάλυμα είναι ουδέτερο , ούτε όξινο αλλά ούτε και αλκαλικό,
όταν οι τιμές PH είναι μικρότερες του 7 τότε θεωρούμε πως το διάλυμα είναι όξινο,
και όταν οι τιμές PH μεγαλύτερες του 7 τότε θεωρούμε πως το διάλυμα είναι αλκαλικό.
Στους 25 °C, η κλίμακα pH κυμαίνεται από 0 έως 14 .
Η έννοια και η κλίμακα του pH επινοήθηκε το 1909 από το Δανό χημικό Σέρενσεν (Sören Peter Lauritz Sörensen), επικεφαλής του χημικού τμήματος του εργαστηρίου Carlsberg.
Ας δούμε και μερικά παραδείγματα τιμών PH
Ουσία/Διάλυμα...........................pH
Διάλυμα υδροχλωρίου (HCl) 1 M........0
Γαστρικό υγρό.............................1,5
Χυμός λεμονιού............................2,4
Coca-Cola..................................2,5
Ξύδι........................................2.9
Χυμός πορτοκαλιού.......................3
Μπύρα......................................4,5
καφές.......................................5,0
Τσάι........................................5,5
όξινη βροχή................................< 5,6
Γάλα........................................6,5
Καθαρό νερό...............................7,0
Σάλιο υγιούς ατόμου......................6,5-7,4
Αίμα.........................................7,35 – 7,45
Θαλασσινό νερό............................8,0
Σαπούνι.....................................9,0 – 10,0
αμμωνία εμπορίου.........................11,5
χλωρίνη.....................................12
Διάλυμα NaOH 1 Μ.........................14
Πηγή :https://el.wikipedia.org/wiki/PH
Ας δούμε τώρα τι συμβαίνει στο ενυδρείο μας.
Η τιμή PH στο ενυδρείο μας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες,
όπως το PH που έχει νερό που θα βάλουμε ,
τα υλικά που υπάρχουν στο ενυδρείο
και οι διάφορες ζυμώσεις που συντελούνται μέσα στο ενυδρείο.
Έστω ότι γεμίσαμε το ενυδρείο με νερό που έχει τιμή 7,5
εδώ θα να τονίσουμε πως το PH της βρύσης δεν τον μετράμε αμέσως, αλλά γεμίζουμε ένα ποτήρι με νερό από τη βρύση , το αφήνουμε αρκετές ώρες , πχ 12 είναι αρκετές , και μετά το μετράμε, και ο λόγος πως το νερό από τη βρύση περιέχει CO2 και άλλα αέρια που μειώνουν το PH.
Αφού γεμίσουμε το το ενυδρείο με νερό που έχει μια συγκεκριμένη τιμή PH
και το μετρήσουμε μετά από αρκετές ώρες θα παρατηρήσουμε πως πιθανών το PH δεν έχει την ίδια τιμή, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο.
Αν στο ενυδρείο υπάρχουν ασβεστολιθικά υλικά , πέτρες ή άμμος , θα δούμε πως η τιμή PH του νερού θα έχει ανέβει,
αν το ενυδρείο είναι ώριμο και έχει ουδέτερα υλικά (όχι ασβεστολιθικά) θα παρατηρήσουμε πως η τιμή PH έχει μειωθεί,
αν το ενυδρείο είναι καινούριο χωρίς ασβεστολιθικά υλικά το πιθανότερο είναι η τιμή PH να μην έχει μεταβληθεί.
Από αυτό καταλαβαίνουμε πως η τιμή PH στο νερό του ενυδρείου μεταβάλλεται, αλλά μεταβάλλεται όμως μέχρι ένα σημείο.
Υπάρχει ένας σημαντικός παράγοντας που ορίζει αυτές τις μεταβολές , ειδικά στη μείωση της τιμής του PH.
Αυτός είναι η ανθρακική σκληρότητα (ΚΗ) , είναι ένας ρυθμιστής που δεν αφήνει να μειωθεί εύκολα το PH όπως δεν το αφήνει να μειωθεί και απότομα.
Συμμετέχει και η ολική σκληρότητα (GH) αλλά σε μικρότερο βαθμό.
Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητό πως τα υλικά μέσα στο ενυδρείο θα αποτελέσουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της τιμής του PH.
Για αυτό στα ενυδρεία που θα φιλοξενήσουν ψάρια των λιμνών της Αφρικής τοποθετούμαι ασβεστολιθικές πέτρες και βυθό γιατί θέλουμε και μεγάλη GH αλλά και υψηλό PH. Έτσι είναι κατανοητό πως η αύξηση του PH είναι σχετικά εύκολη.
Όταν όμως θέλουμε να φιλοξενήσουμε ψάρια που θέλουν μαλακό και όξινο νερό , τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα.
Μία λύση είναι να προετοιμάσουμε νερό με όξινο PH , με PH δηλαδή μικρότερο του 7.
Είναι γνωστό πως πρέπει να αποφεύγουμε χημικές ουσίες για να διαμορφώνουμε τις παράμετρες του νερού, για αυτό ψάχνουμε να βρούμε λύσεις με φυσικό τρόπο.
Ένας πολύ γνωστός τρόπος είναι η χρήση τύρφης.
Η τύρφη έχει την ιδιότητα να μειώνει το PH στο νερό χάρη στα χουμικά οξέα που περιέχει.
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ενυδρειακή τύρφη ή μπορούμε κάλλιστα να χρησιμοποιήσουμε τύρφη κηπουρικής αρκεί να είμαστε βέβαιοι πως είναι χωρίς προσμίξεις και ότι είναι απόλυτα φυσική και άρα καθαρή.
Να πω πως όσο πιο καθαρή είναι η τύρφη , τόσο και πιο φθηνή είναι . Οι προσμίξεις ανεβάζουν τη τιμή της.
Παλιότερα χρησιμοποιούσα τύρφη κηπουρικής για να μειώσω το PH αλλά και τη GH στο νερό του ενυδρείου μου.
Εδώ βέβαια οι απόψεις διίστανται και κάποιοι μπορεί να σας πουν πως δεν είναι ασφαλές, μάλιστα είχα κατηγορηθεί πως μέσα στη τύρφη κηπουρικής που προτείνω μπορεί κάποιος να βρει ακόμα και σαγιονάρες ,
επειδή όμως η τύρφη είναι επιφανειακό ορυκτό , το πολύ πολύ να βρεθεί κανα ζευγάρι αρχαία προϊστορικά σανδάλια , γιατί τότε σαγιονάρες δεν υπήρχαν.
Σε άλλο θέμα θα συζητήσουμε και το θέμα της τύρφης
Ακούμε όμως από πολλούς συνχομπίστες ότι παρόλο που βάζουν τύρφη , και μάλιστα μεγάλες ποσότητες , το PH δεν μειώνεται ικανοποιητικά ,
σε σημείο που μπορεί και να μη πέφτει κάτω από το 7,5.
Είναι λογικό να συμβαίνει αυτό όταν το νερό που χρησιμοποιούν είναι σκληρό αλλά και έχει μεγάλες τιμές σε ΚΗ.
Όπως ανάφερα και πριν το ΚΗ είναι σημαντικός ρυθμιστικός παράγοντας , όσο πιο ψηλά είναι το ΚΗ τόσο λιγότερο μειώνεται το PH.
Έτσι καταλαβαίνουμε πως δεν είναι πάντα εφικτό να μειώσουμε το PH και αυτό εξ αιτίας του αυξημένου ΚΗ.
Τότε θα πρέπει να βρούμε τρόπο να μειώσουμε τη ΚΗ, και αυτό δυστυχώς γίνεται μόνε με ένα τρόπο,
θα πρέπει το νερό που θα χρησιμοποιήσουμε να έχει ήδη χαμηλή ΚΗ.
Σε πολλές όμως περιοχές της χώρας μας η GH και η KH είναι αρκετά υψηλή και αναγκαζόμαστε να χρησιμοποιήσουμε φίλτρο Αντίστροφης Όσμωσης.
Η Α/Ο φιλτράρει το νερό και το κάνει να είναι σχεδόν σαν αποσταγμένο.
Έτσι το νερό από Α/Ο έχεις μηδενικές τιμές σε GH & KH και ουδέτερο στο PH , δηλαδή 7, είναι στείρο δηλαδή.
Δεν μπορούμε όμως να χρησιμοποιήσουμε στα ενυδρεία μας στείρο νερό, εκτός από ειδικές περιπτώσεις και με τη δέουσα προσοχή,
για αυτό θα πρέπει να εμπλουτίσουμε το νερό με ιχνοστοιχεία που είναι απαραίτητα για τη ζωή, ψαριών. φυτών αλλά και βακτηρίων.
Ένας τρόπος είναι να προστεθεί φίλτρο εμπλουτισμού ιχνοστοιχείων ή φίλτρο δολομίτη μετά τη Α/Ο
ή προσθήκη ιχνοστοιχείων στο βαρέλι προετοιμασίας
ή μίξη με νερό βρύσης για φέρουμε τις τιμές GH & KH στο επιθυμητό επίπεδο.
Ο τελευταίος τρόπος είναι πιο εύκολος και οικονομικός αρκεί βέβαια το νερό της βρύσης μας να μην έχει και άλλα επιβαρυντικά στοιχεία όπως Νιτρικά
γιατί τότε η χρήση εμπλουτισμού είναι μονόδρομος.
Να δούμε τώρα πως κάνουμε μίξη με νερό βρύσης. Αν πχ το νερό της βρύσης μας έχει GH=10 & KH=8 , και εμείς θέλουμε στο ενυδρείο μας GH=5 & KH=4 , τότε πολύ απλά με πρόσμιξη 50% με νερό βρύσης θα έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, αν θέλουμε πιο χαμηλή GH ή πιο υψηλή ,
με μια απλή μέθοδο των τριών μπορούμε πολύ εύκολα βρούμε τις αναλογίες.
Σε αυτό το σημείο όμως πρέπει να τονίσουμε πως όταν ξεκινήσουμε οποιαδήποτε μέθοδο μείωσης GH , KH & PH θα πρέπει να γίνει σταδιακά και πολύ ομαλά , γιατί οποιαδήποτε απότομη μείωση από τα παραπάνω μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο τα ψάρια μας.
Για αυτό ξεκινάμε τη μείωση σταδιακά και σιγά σιγά με κάθε αλλαγή , φτάνοντας σταδιακά και ήπια στις επιθυμητές τιμές τις παράμετρες.
Θα παρατηρήσετε πως έως τώρα δεν έχω αναφερθεί στο PH, αλλά θα φτάσω και σε αυτό
Αφού κατεβάσαμε τη ΚΗ στο επιθυμητό επίπεδο , τώρα μπορούμε να ασχοληθούμε και με τη μείωση του PH.
Εδώ πρέπει να τονίσω πως αν οι τιμές της ΚΗ είναι χαμηλότερες από 3 , τότε το περιβάλλον δεν είναι σταθερό και οι τιμές του PH είναι πολύ ευμετάβλητες , για αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να μην έχουμε απότομη μείωση του PH , το γνωστό PH crash. Αυτό μπορεί να αποβεί μοιραίο για τα ψάρια μας. Δηλαδή η τιμή ΚΗ=4 είναι ένας δείκτης σταθερότητας και ασφάλειας, από εκεί και κάτω χρειάζεται παρακολούθηση.
Με χαμηλή τη ΚΗ ανοίγει ο δρόμος στη μείωση του PH , αλλά και πάλι με τη δέουσα προσοχή.
Αν στο ενυδρείο έχουμε CO2 , είναι βέβαιο πως το PH θα μειωθεί γιατί το CO2 μετατρέπεται σε ανθρακικό οξύ.
Επομένως δεν χρειάζεται να βάλουμε ήδη νερό με χαμηλό PH ή αν βάλουμε νερό με χαμηλό PH να έχουμε υπόψη μας πως θα μειωθεί και άλλο.
Αν δεν έχουμε CO2 και βάλουμε το νερό που φτιάξαμε , αν το ενυδρείο είναι ώριμο πάλι θα παρατηρήσουμε μείωση του PH. Τα χουμικά οξέα που έχουν δημιουργηθεί από τις ζυμώσεις μέσα στο ενυδρείο μειώνουν το PH. Άρα και εδώ προσοχή αν μειώσουμε το PH του νερού της αλλαγής.
Επειδή το κάθε ενυδρείο είναι ένας ζωντανός οργανισμός , και όπως κάθε ζωντανός οργανισμός είναι σχεδόν μοναδικός,
κανένας δεν μπορεί να σας διαβεβαιώσει με ασφάλεια πόση θα είναι η μείωση του PH στο ενυδρείο σας, αυτό θα το παρατηρήσετε εσείς μόνο με μετρήσεις.
Για αυτό μετράτε συνέχεια κατά τη μεταβατική περίοδο , που θα είναι ήπια και σταδιακή, και προσαρμόζετε τις κινήσεις σας.
Όταν το ενυδρείο έχει κλείσει πάνω από 1 χρόνιο λειτουργίας, τότε οι ζυμώσεις έχουν σταθεροποιηθεί και θα το παρακολουθείτε σε πιο αραιά διαστήματα μετά την οριστική προσαρμογή.
Με από αυτές τις παρατηρήσεις και ρυθμίσεις , αν θέλετε ακόμα πιο χαμηλό PH τότε μπορείτε στο βαρέλι προετοιμασίας να προσθέτετε και τύρφη για να έχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Το συγκεκριμένο θέμα το ανέβασα όχι μόνο για να προσπαθήσω να εξηγήσω κάποιες λειτουργίες που αφορούν τη χημεία του νερού μέσα στο ενυδρείο,
αλλά για να προκαλέσω και συζητήσεις που θα μας ωφελήσουν όλους,
ακόμα και σε βαθμό να διορθωθεί κάτι από τα παραπάνω αν το έχω διατυπώσει κάτι λάθος
Ωραίο θέμα Τάκη
